Trẻ thở khò khè là triệu chứng của tiếng thở bất thường xảy ra khi trẻ bị tắc nghẽn đường hô hấp dưới (từ đoạn khí quản ngực đến các phế quản nhỏ). Chứng bệnh này luôn làm các bà mẹ lo lắng vì trẻ có thể biếng ăn, khó ngủ và chậm lớn. Khoảng 30% trẻ dưới 2 tuổi ít nhất có một đợt khò khè, 40% ở trẻ 3 tuổi và 60% ở trẻ 6 tuổi. Do đó, cha mẹ cần chú ý nhận biết và theo dõi diễn biến của trẻ để đưa trẻ đến cơ sở y tế khám để xác định nguyên nhân và điều trị phù hợp.
Trẻ thở khò khè là do đâu?
Khò khè là tiếng thở bất thường có âm sắc trầm nghe rõ nhất khi trẻ thở ra. Nếu nhẹ, cha mẹ có thể tự nhận biết được khi nghe bằng cách áp sát tai gần miệng trẻ (nghe gần giống như tiếng ngáy). Nếu nặng hơn, có thể phải tìm đến bác sỹ dùng ống nghe chuyên môn, có thể thấy trẻ thở ra kéo dài, gắng sức.
Suyễn là nguyên nhân hàng đầu ở trẻ dưới 5 tuổi bị khò khè tái phát. Trẻ thường có tiền căn dị ứng như có cha mẹ hay ông bà bị suyễn, bản thân trẻ bị eczema (lác sữa), lúc nhỏ hay bị nổi mề đay từng đợt. Những trẻ bị viêm tiểu phế quản, dị ứng, trào ngược dạ dày thực quản.
Ở trẻ dưới 1 tuổi
Khò khè kèm với thay đổi tư thế thường làm trẻ bị mềm sụn thanh quản hoặc có bất thường các mạch máu lớn; chèn ép vào vùng thanh quản gây chứng khò khè.
Trẻ ho, khàn tiếng cấp tính, khò khè, khó thở; thường xảy ra ban đêm ở trẻ bị viêm thanh phế quản cấp tính, viêm phổi.
Trẻ bị khó thở, khò khè sớm sau sinh, bú kém; nghe tim có tiếng thổi thường gặp ở trẻ có bệnh tim bẩm sinh.
Với trẻ từ 4 tháng tuổi đến 5 tuổi
Khò khè xảy ra đột ngột có nôn ói, sặc, tím tái mà có thể là do trẻ bị vướng dị vật đường thở, hay một số dị tật bẩm sinh của phế quản, phế quản bị chèn ép (do mạch máu bất thường).
Đặc biệt, khò khè hay gặp nhất ở trẻ dưới 2-3 tuổi vì ở lứa tuổi này, phế quản (cuống phổi) có kích thước còn nhỏ lại dễ bị co thắt, phù nề, tiết dịch và nghẽn tắc khi bị viêm nhiễm (30 – 40% trẻ còn bú có triệu chứng này).
Xử trí trẻ thở khò khè như thế nào?
Các mẹ cần phải nhận biết được dấu hiệu khò khè của bé, cũng như phải biết phân biệt được tiếng khò khè này để kịp thời điều trị cho bé. Nếu ở trẻ sơ sinh cần phân biệt tiếng khò khè với tiếng thở do tắc mũi (là triệu chứng rất thường gặp, nhưng có khả năng là triệu chứng nặng ở lứa tuổi này).
Trẻ sơ sinh thở chủ yếu bằng mũi, trong khi kích thước lỗ mũi trẻ còn nhỏ và rất dễ bị tắc khi bị cảm, bị bệnh ho (làm trẻ thở nghe khụt khịt). Khi đó, có thể làm thông thoáng mũi trẻ với 2-3 giọt nước muối sinh lý nhỏ mũi, sau đó nghe lại. Trẻ bị nghẹt mũi sẽ thở êm hơn sau khi được làm thông thoáng mũi.
Đặc biệt, cha mẹ phải theo dõi sát sao biểu hiện bệnh của bé, để nhận biết trường hợp nặng hơn, còn đưa bé đi khám để điều trị kịp thời.
Trẻ thở khò khè lần đầu tiên; khò khè kèm khó thở, tím tái, rối loạn tri giác (vật vã – bứt rứt, hay li bì ); khò khè tái phát.
Nếu trẻ dưới 3 tháng tuổi bị khò khè, cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay vì đây là triệu chứng bệnh nặng ở lứa tuổi này.
Khi Trẻ thở khò khè kéo dài, dai dẳng (3- 4 tuần ), cần cho trẻ đến khám bệnh viện chuyên khoa vì nhiều trường hợp cần phải làm nhiều xét nghiệm chuyên sâu để xác định chẩn đoán (chụp X quang, siêu âm, đo hô hấp ký, chụp CT ngực, nội soi đường hô hấp, … )
Nên đưa trẻ đi khám sớm
Trẻ có tiền căn bị suyễn, đột ngột thở khó, khò khè nên đưa bé đi khám sớm.
Không nên tự ý dùng thuốc, kể cả các loại thuốc kháng sinh, long đờm, kháng viêm,… vì có thể sẽ không đạt hiệu quả tốt mà có khi còn làm trẻ khò khè nhiều hơn, dẫn đến bệnh nặng hơn.
Khám và chẩn đoán khò khè
Khi đưa bé đi khám, bác sỹ sẽ kiểm tra chuyên môn qua việc:
Hỏi tiền sử bệnh của bé và gia đình, BS sẽ khám tỉ mỉ đứa trẻ, bao gồm dấu hiệu sinh tồn như nhiệt độ, mạch, nhịp thở, đánh giá sự phát triển thể chất và khám tim phổi, khám tai mũi họng cho trẻ.
Bác sĩ sẽ làm một số xét nghiệm tùy theo hướng chẩn đoán của từng bệnh cảnh như: đo pH dạ dày, siêu âm bụng trong trường hợp nghi trẻ bị trào ngược dạ dày thực quản, chụp phổi nếu nghi ngờ viêm phổi hoặc suyễn có bội nhiễm vi trùng…
dumexviatnam.com